ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ СОЗЫЛМАЛЫ ЖҮРЕК ЖЕТКІЛІКСІЗДІГІНІҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ, РЕСУРСТАРЫН БӨЛУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ: ҰЛТТЫҚ РЕТРОСПЕКТИВТІ ТАЛДАУ
DOI:
https://doi.org/10.34689/5wvsp546Кілт сөздер:
созылмалы жүрек жеткіліксіздігі, эпидемиология, денсаулық сақтау ресурстарын бөлу, денсаулық сақтау саласындағы теңсіздікАңдатпа
Кіріспе. Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі бүкіл әлемде, әсіресе демографиялық өзгерістер мен қатар жүретін аурулардың өсуі ауыртпалықты күшейтетін Қазақстанда қоғамдық денсаулықты алаңдатып отыр. Дегенмен, аймақта аурудың таралуы, диагностикасы және денсаулық сақтау ресурстарын бөлу туралы деректер шектеулі болып қала береді. Мақсаты. Бұл зерттеу соңғы ұлттық деректер негізінде Қазақстандағы жүрек жеткіліксіздігіне байланысты эпидемиологиялық үрдістерді, географиялық теңсіздіктерді және денсаулық сақтау жүйесінің әлеуетін бағалауға бағытталған. Материалдар мен әдістері. 2023-2024 жылдар аралығындағы ұлттық денсаулық сақтау жазбалары арқылы ретроспективті талдау жүргізілді. Деректер жүрек жеткіліксіздігінің таралуын, жаңа диагноздарды, кезеңді бөлуді, аймақтық денсаулық сақтау ресурстарын және хирургиялық араласуды қамтиды. Аймақтық теңсіздіктерді бағалау үшін Джини индексі сияқты теңсіздік көрсеткіштері пайдаланылды. Нәтижелер. 2024 жылы жүрек жеткіліксіздікпен ауыратын 87 260 науқас бағаланды, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 19%-ға өсті. 12 874 жаңа жағдайдың 75,6%-ы ерте кезеңдерінде (А және В) анықталды, бұл ерте анықтаудағы прогресті көрсетеді. Дегенмен, күтімдегі аймақтық диспропорциялар қатты болды, ProBNP сынағы мен эхокардиографияға арналған Джини индекстері сәйкесінше 0,556 және 0,480 болды. Алматы сияқты ресурстары жоғары аудандар Маңғыстау және Қызылорда сияқты ресурстары аз аймақтармен күрт қарама-қайшы болды. Жүректі трансплантациялау азайды, ал LVAD қолдану өсті, бұл донорлардың шектеулі қолжетімділігі жағдайында дамып келе жатқан емдеу үлгілерін көрсетеді. Қорытынды. Созылмалы жүрек жеткіліксіздігі Қазақстанда медициналық көмек көрсетудегі елеулі аймақтық және жүйелік теңсіздік жағдайында өсуде. Мақсатты араласулар — диагностикалық қолжетімділікті жақсарту, ресурстарды тең бөлу және ұлттық саясатты реформалау — өсіп келе жатқан ауыртпалықты басқару және бүкіл ел бойынша нәтижелерді жақсарту үшін шұғыл қажет.
Әдебиеттер тізімі
Bekbossynova M.S., Sailybaeva A.I., Kabduyeva G.A., Jetybayeva S.K., Tauekelova A.T., Novikova S.P., Myrzakhmetova G.Sh., Duisenbina Zh.S., Sakhipova A., Akzholova K.T., Kushugulova A.R. Epidemiology, Resource Distribution, and Management Challenges of Chronic Heart Failure in Kazakhstan: A National Retrospective Analysis // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (3), pp. 7-15. doi 10.34689/SH.2025.27.3.001
Бекбосынова М.С., Сайлыбаева А.И., Кабдуева Г.А., Жетибаева С.К., Тауекелова А.Т., Новикова С.П., Мырзахметова Г.Ш., Дуйсенбина Ж.С., Сахипова А., Акжолова К.Т., Кушугулова А.Р. Проблемы эпидемиологии, распределения ресурсов и управления хронической сердечной недостаточностью в Казахстане: национальный ретроспективный анализ // Наука и Здравоохранение. 2025. Т.27 (3), С. 7-15. doi: 10.34689/SH.2025.27.3.001
Бекбосынова М.С., Сайлыбаева А.И., Кабдуева Г.А., Жетибаева С.К., Тауекелова А.Т., Новикова С.П., Мырзахметова Г.Ш., Дуйсенбина Ж.С., Сахипова А., Акжолова К.Т., Кушугулова А.Р. Қазақстандағы созылмалы жүрек жеткіліксіздігінің эпидемиологиясы, ресурстарын бөлу және басқару мәселелері: ұлттық ретроспективті талдау // Ғылым және Денсаулық. 2025. Т.27 (3), Б. 7–15. doi: 10.34689/SH.2025.27.3.001
Жүктеулер
Жарияланды
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»
Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.