SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ЕГДЕ ЖАСТАҒЫ ҚАЗАҚ ЕР АДАМДАРЫНДА ЭРЕКТИЛЬДІДИСФУНКЦИЯНЫҢ ТАСЫМАЛДАУШЫ АҚУЫЗПОЛИМОРФИЗМІМЕН БАЙЛАНЫСЫ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/q4gjem06

Кілт сөздер:

эректильді дисфункция, ГСПГ полиморфизмі, жасқа байланысты гипогонадизм, артық салмақ

Аңдатпа

Кіріспе.  Жыныстық гормондарды байланыстыратын глобулин тасымалдаушы ақуыз ретінде андрогендерді 
нысана жасушаларға жеткізуде маңызды рөл атқарады. Тестостерон деңгейінің жасқа байланысты төмендеуімен 
байланысты алғашқы белгілердің бірі — эректильді дисфункция. 
Зерттеудің мақсаты: Жасқа байланысты гипогонадизмі бар қазақ ұлтындағы ер адамдарда жыныстық 
гормондарды байланыстырушы глобулин (ЖГБГ) тасымалдаушы ақуыз генінің полиморфизмі мен эректильді 
дисфункция арасындағы байланысты зерттеу. 
Материалдар мен әдістер. Бұл зерттеу ГСПГ генінің rs727428, rs5934505 және rs10822184 
полиморфизмдерінің артық салмағы бар қазақ ер азаматтарында эректильді дисфункцияның ерте даму қаупімен 
байланысын анықтауға бағытталған. Жалпы саны 253 қазақ ер азаматы зерттеуге қатысты. Негізгі топты МИЭФ-5 
сауалнамасы бойынша (6–25 ұпай) эректильді дисфункция белгілері бар 83 ер адам, бақылау тобын эректильді 
дисфункция белгілері жоқ, сау МИЭФ-5 нәтижесі (26–30 ұпай) бойынша 170 ер адам құрады. Бір нуклеотидті 
полиморфизмдер — rs727428 [C/T], rs5934505 [C/T], rs10822184 [T/C] — TaqMan әдісімен анықталды. Сонымен қатар, қан сарысуындағы ЖГБГ деңгейі, андрогендер фракциясы (жалпы тестостерон, бос тестостерон және 
биожетімді тестостерон), альбумин деңгейі және липидтік профиль (ЖТЛП, ТТЛП, триглицеридтер) де анықталды. 
Нәтижелер. Негізгі топтағы артық салмағы бар ер адамдарда эректильді дисфункция rs5934505 генетикалық 
вариациясымен ассоциацияланған (p=0,004). Алайда бұл полиморфты ақуыз тестостерон концентрациясымен және 
липид алмасуымен байланыспаған. Rs727428 полиморфизмінің альбуминмен (p=0,03) және тестостеронмен 
(p=0,001) байланысы анықталды. Rs10822184 полиморфизмінің ЛПНП (p=0,01) және триглицерид (p=0,04) 
концентрациясына әсері тіркелді. 
Қорытындылар. Артық салмағы бар қазақ ер адамдарында эректильді дисфункцияның ерте пайда болуы 
ЖГБГ генінің rs 5934505 полиморфизмімен байланысты. Rs727428 полиморфизмінің жалпы тестостерон 
концентрациясына әсері дәлелденді және rs10822184 полиморфизмі қазақ ерлерінде ЛПНП мен триглицерид 
деңгейімен ассоциацияланған.

Автор өмірбаяндары

  • Мерхат Аккалиев

    PhD, и.о. доцента кафедры хирургических дисциплин НАО «Медицинский 
    университет Семей», Республика Казахстан; https://orcid.org/0000-0003-3122-7411

  • Айсулу Жунуспекова

    PhD, и.о. доцента кафедры терапии НАО «Медицинский университет 
    Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 103, 
    https://orcid.org/0000-0002-2413-317Х, е-mail: aisulu.zhunuspekova@smu.edu.kz; Телефон: +7 771 840 5880

  • Думан Берікұлы

    PhD, проректор по постдипломному образованию и организационным вопросам НАО «Медицинский 
    университет Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 
    103, https://orcid.org/0000-0002-9738-7453, e-mail: duman.berikuly@smu.edu.kz; Телефон: +7 705 506 5609

  • Сандугаш Бухариева

    ассистент кафедры хирургических дисциплин НАО «Медицинский университет 
    Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 103, 
    https://orcid.org/0000-0002-4531-1027, е-mail: sandugash.bukharieva@smu.edu.kz; Телефон: +7 707 762 0668

  • Муратхан Кудербаев

    к.м.н., заведующий кафедрой хирургических дисциплин НАО «Медицинский 
    университет Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 
    103,,  https://orcid.org/0000-0002-7431-6273 е-mail: muratkan.kuderbaev@smu.edu.kz; Телефон: +7 707 528 7944

  • Айнур Ботабаева

    к.м.н., ассистент кафедры внутренних болезней и ревматологии НАО 
    «Медицинский университет Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, 
    ул. Абая Кунанбаева, 103, https://orcid.org/0009-0008-9228-7788; e-mail: aibota7878@mail.ru; Телефон: +7 701 100 2098

  • Мерей Иманбаев

    заведующий кафедрой сердечно- сосудистой и торакальной хирургии имени Б.С. 
    Буланова НАО «Медицинский университет Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская 
    область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 103,  https://orcid.org/0000-0002-7248-0440 
    е-mail: merey.imanbayev@smu.edu.kz; Телефон: +7 777 708 4888 

  • Ратбек Базарбеков

    ассистент кафедры хирургических дисциплин НАО «Медицинский университет 
    Семей», Почтовый адрес: 071400, Республика Казахстан, Абайская область, г. Семей, ул. Абая Кунанбаева, 103,  
    https://orcid.org/0009-0004-8710-6277, е-mail: nemiroff_mc@yahoo.com; Телефон: +7 776 443 3223

Әдебиеттер тізімі

Аккалиев М.Н., Жунуспекова А.С., Берікұлы Д., Бухариева С.С., Кудербаев М.Т., Ботабаева А.С., Иманбаев М.Н., Базарбеков Р.Ж. Ассоциация эректильной дисфункции с полиморфизмом транспортного белка у мужчин старшего возраста казахского этноса // Наука и Здравоохранение. 2025. Т.27 (2), С.46-52. doi 10.34689/SH.2025.27.1.006

Akkaliyev M.N., Zhunuspekova A.S., Berikuly D., Bukharieva S.S., Kuderbaev M.T., Botabaeva A.S., Imanbayev M.N., Bazarbekov R.Zh. The association of erectile dysfunction with transporter protein polymorphism in elderly Kazakh men // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (2), pp. 46-52. doi 10.34689/SH.2025.27.2.006

Аккалиев М.Н., Жунуспекова А.С., Берікұлы Д., Бухариева С.С., Кудербаев М.Т., Ботабаева А.С., Иманбаев М.Н., Базарбеков Р.Ж. Егде жастағы қазақ ер адамдарында эректильді дисфункцияның тасымалдаушы ақуыз полиморфизмімен байланысы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2025. Т.27 (2), Б.46-52. doi 10.34689/SH.2025.27.2.006

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-04

Журналдың саны

Нөмір 27 № 2 (2025): Шығарылым 2

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ЕГДЕ ЖАСТАҒЫ ҚАЗАҚ ЕР АДАМДАРЫНДА ЭРЕКТИЛЬДІДИСФУНКЦИЯНЫҢ ТАСЫМАЛДАУШЫ АҚУЫЗПОЛИМОРФИЗМІМЕН БАЙЛАНЫСЫ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(2), 46-52. https://doi.org/10.34689/q4gjem06

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

1 2 > >> 

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 188

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.