БЕЛСЕНДІ ТУБЕРКУЛЕЗБЕН АУЫРАТЫН АИТВ ЖҰҚТЫРҒАН НАУҚАСТАРДА БАУЫРДЫҢ ДӘРІЛІК ЗАҚЫМДАНУЫ: САЛЫСТЫРМАЛЫ ЗЕРТХАНАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ

Аңдатпа

Кіріспе. Адамның иммун тапшылығы вирусымен (АИТВ) және туберкулезбен Ко-инфекциясы нақты 
диагностикалық және емдік проблемаларды құрайды және денсаулық сақтау жүйесіне айтарлықтай жүктеме 
жасайды. Екі микроорганизм Mycobacterium tuberculosis және адамның иммун тапшылығы вирусы бір-бірін 
күшейтеді, иммунологиялық функциялардың нашарлауын тездетеді және емделмеген жағдайда мезгілсіз өлімге 
әкеледі. Көптеген мәліметтерге сәйкес, туберкулез адамның иммун тапшылығы вирусымен ауыратын 
науқастардың орта есеппен 30%   өлімнің тікелей себебі болып табылады. Туберкулез және адамның иммун 
тапшылығы вирусы иммундық жүйеге қатты әсер етеді, өйткені олар иесінің иммундық жауаптарын басуға 
қабілетті. 
Мақсаты. Адамның иммун тапшылығы вирусы инфекциясы және өкпе локализациясы туберкулезі бар 
пациенттер когортындағы бауырдың дәрілік зақымдану жиілігін зерттеу.Материалы и методы. Проспективное 
исследование, в которое были включены 150 пациентов с вирусом иммунодефицита человека с активным 
туберкулёзом и без него. Всем пациентам проводилось физикальное и лабораторное исследование. Материалдар 
мен тәсілдер. Белсенді туберкулезбен және туберкулезсіз адамның иммун тапшылығы вирусын жұқтырған 150 
пациентті қамтитын перспективалық зерттеу. Барлық науқастар физикалық және зертханалық тексеруден өтті 
Статистикалық өңдеу IBM SPSS Statistics 29.0.2.0 көмегімен жүргізілді. 
Нәтижелер. Пациенттер үш топқа бөлінді: бірінші топқа (I) АИТВ инфекциясы бар науқастар (n=31), екінші топқа 
(II) -өкпе туберкулезі бар науқастар (N=55); үшінші топқа (III) АИТВ + туберкулезі бар науқастар (N=64) кіреді.) 
Барлық топтарда гендерлік, жас және зертханалық көрсеткіштер бағаланып, олардың салыстырмалы талдауы 
жүргізілді. Келесі кезеңде бауырдың дәрілік зақымдану жағдайларының саны бағаланды және олардың құрылымы 
ұсынылды.  
Қорытындылар. 1. III топтағы гепатоуыттылық жиілігі 59,3% денгеінде байкалды, өзге топтарға қарағанда 
жоғары болды( I (22,5%) ; II (43,6%).  
2. III топтағы ерлерде ALT деңгейі жоғары болды - 45,0 (34,0; 66,0), I топтағы ерлердин көрсеткиштеримен   
салыстырғанда-36,0 (24,75; 45,0) (р=0,015). 
3. III топтағы ер пациенттерде ALT және AST көрсеткіштері II топтағы науқастардағы ұқсас көрсеткіштермен 
салыстырғанда жоғары болды, ALT(III) – 45,0 (34,0; 66,0) және ALT(II) (34,0 (17,0; 45,0),  p = 0,008; AST(III) - 48,0 (33,0; 
78,0) және AST(II) 36,0 (22,0; 45,0), сәйкесінше, p=0,049). 
Гемоглобин деңгейі III топтағы науқастарда 110,0 (96,0; 120,0) II топтағы науқастардағы бірдей көрсеткішпен 
салыстырғанда төмен болды – 130,0 (100,0; 145) ауру.0), сәйкесінше, p = 0,022); 
4. Жөтел, ентігу және әлсіздік сияқты клиникалық белгілер I және II топтармен салыстырғанда III топтағы 
науқастарда жиі байқалды.  
5. III топтағы әйелдердің орташа жасы 40,0 (37,0; 44,5) құрады, сәйкесінше I топтағы әйелдердің жасымен 
салыстырғанда (51,0 (45,0; 53,5), p = 0,034) жастау болды.