SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ЦИТОГЕНЕТИКАЛЫҚ СТАТУС АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ЖӘНЕ АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНДАҒЫ ДЕНІ САУ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИНАМИКАСЫ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/ych1x265

Кілт сөздер:

иммунитет, иммуноглобулиндер, хромосомалық аберрациялар, плазма, лимфоциттер, экология

Аңдатпа

Өзектілігі: Қазіргі уақытта көптеген елдерде иммундық жүйені және халықтың генетикалық ерекшеліктерін интегральды бағалау негізінде зерттеу және профилактикалық медицина принциптері әзәрленіп, олар тәжірибе жүзінде енгізілуде. Денсаулық пен қоршаған ортаның адамға әсерін көрсетудің белгілі және ақпараттық әдістерінің бірі-цитогенетикалық және иммунологиялық статусын зерттеу болып табылады. Мақсат: соңғы 15 жыл ішінде Алматы қаласы мен Алматы облысы тұрғындарының перифериялық қан лимфоциттерінде хромосомалық аберрациялардың түзілу критерийі және дені сау адамдарда плазмадағы иммуноглобулиндердің құрамы бойынша цитогенетикалық және иммунологиялық мәртебесін зерттеу. Зерттеу материалы және әдістері. Алматы қаласында және Алматы облысында тұратын 35 жастан 60 жасқа дейінгі дені сау адамдарға 15 жыл бойы салыстырмалы динамикада биохимиялық және цитогенетикалық тексеру жүргізілді. Зерттелген адамдарда қан сарысуындағы иммуноглобулиндердің деңгейі, перифериялық қан лимфоциттеріндегі хромосомалық аберрациялардың жиілігі мен спектрі анықталды.
Нәтижесі. Алматы өңірінің қалалық және ауылдық популяцияларының дені сау адамдарында плазмадағы иммуноглобулиндердің құрамындағы айырмашылықтар анықталды. Олардың плазмадағы құрамының бірқатар факторлардан – тұрғылықты жерінен, ауданның экологиялық жағдайынан, жасына байланысы атап өтілді. Иммуноглобулиндерді талдау және оларды түсіндіру, ауруды дәлірек диагностикалау және болжау үшін ақпараттырақ болатынын алынған нәтижелермен дәлелденеді. Алматы қаласының тұрғындарын цитогенетикалық тексеру алматылықтарда хромосомалық аберрациялардың жиілігі соңғы 15 жылда сенімді түрде артқанын және оның деңгейі ауылдық жерлерде тұратын адамдарға қарағанда сенімді түрде жоғары екенін көрсетті. Осы көрсеткіштердің өзара байланысы анықталды. Жоғарлап жатқан антропогендік жүктеме жағдайында халықтың иммундық және цитогенетикалық жағдайына тұрақты мониторинг жүргізу қажеттілігі көрсетілген. Экологиялықгенетикалық және иммунологиялық зерттеулер үшін бақылау топтарын таңдаудың дұрыстығы және зерттелушілердің қалалық топтарды қалалықпен немесе ауылдық топтарды ауылдықпен салыстыру мәселесі талқыланады. Қорытынды. Соңғы 15 жылдағы дені сау адамдарда цитогенетикалық және иммунологиялық көрсеткіштердің теріс динамикасы анықталды, бұл экологиялық жағдайдың нашарлауымен ғана емес, сонымен бірге өткен коронавирустық пандемиямен де байланысты болуы мүмкін.

Автор өмірбаяндары

  • Оксана Чередниченко

    Kанд. биол. наук по специальности генетика, РГП на пхв «Институт генетики и физиологии» Комитет науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, г.Алматы, Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050060 г. Алматы пр. аль-Фараби, 93. Е-mail: cherogen70@mail.ru, Телефон: +77059541482 

  • Георгий Демченко

    Доктор медицинских наук, РГП на ПХВ «Институт генетики и физиологии» КН МНВО РК, г. Алматы, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050060, г. Алматы, пр. аль-Фараби,93. E-mail: georgiidemchenko@mail.ru, Телефон: +77772436041

  • Унзира Капышева

    Доктор биологических наук, профессор, РГП на пхв «Институт генетики и физиологии» Комитет науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, г. Алматы, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050060, г.Алматы, пр. аль-Фараби,93., E-mail: unzira@inbox.ru , Телефон: +77779600084

  • Шолпан Бахтиярова

    Кандидат биологических наук, РГП на пхв «Институт генетики и физиологии» Комитет науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, 050060, г. Алматы, ул.аль-Фараби,93, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, г.Алматы E-mail: bifara.66@mail.ru , Телефон: +77052756860

  • Анастасия Пилюгина

    Магистр естественных наук, РГП на пхв «Институт генетики и физиологии» Комитет науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, г.Алматы, Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050060 г. Алматы пр. аль-Фараби, 93. Е-mail: labgenmon@mail.ru, Телефон: +77773868729

  • Улбосин Кожаниязова

    PhD доктор по специальности «физиология», РГП на ПХВ «Институт генетики и физиологии» КН МНВО РК, г. Алматы, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050000, г. Алматы, пр. аль-Фараби,93. E-mail: ulbossin_88@mail.ru, Телефон: +77021053351

  • Болатбек Жақсымов

    Магистр естественных наук, РГП на пхв «Институт генетики и физиологии» Комитет науки Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, г. Алматы, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050060, г.Алматы, пр. аль-Фараби,93, E-mail: bolat_kaz@inbox.ru, Телефон: +7 7025275405

  • Лаура Койбасова

    Кандидат биологических наук, РГП на ПХВ «Институт генетики и физиологии» КН МНВО РК, г. Алматы, Республика Казахстан. Почтовый адрес: Почтовый адрес: Республика Казахстан, 050000, г. Алматы, пр. аль-Фараби,93. E-mail: laura.koibasova74@mail.ru, Телефон: +77071121974

Әдебиеттер тізімі

Чередниченко О.Г., Демченко Г.А., Капышева У.Н., Бахтиярова Ш.К., Пилюгина А.Л., Кожаниязова У.Н., Жаксымов Б.И., Койбасова Л.У. Иммунологический и цитогенетический статус относительно здоровых жителей г. Алматы и Алматинской области в динамике // Наука и Здравоохранение. 2024. Т.26 (3). С. 40-53. doi 10.34689/SH.2024.26.3.005

Cherednichenko O.G., Demchenko G.A., Kapysheva U.N., Bakhtiyarova Sh.K., Pilyugina A.L., Kozhaniyazova U.N., Zhaksymov B.I., Koibasova L.U. Immunological and cytogenetic status relatively healthy residents of Almaty city and Almaty region in dynamics // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2024. Vol.26 (3), pp. 40-53. doi 10.34689/SH.2024.26.3.005

Чередниченко О.Г., Демченко Г.А., Капышева У.Н., Бахтиярова Ш.К., Пилюгина А.Л., Кожаниязова У.Н., Жаксымов Б.И., Койбасова Л.У. Иммунологиялық және цитогенетикалық статус Алматы қаласы және Алматы облысындағы дені сау тұрғындарының салыстырмалы динамикасы // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (3). Б. 40-53. doi 10.34689/SH.2024.26.3.005

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-11

Журналдың саны

Нөмір 26 № 3 (2024): Шығарылым 3

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ИММУНОЛОГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ЦИТОГЕНЕТИКАЛЫҚ СТАТУС АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ ЖӘНЕ АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНДАҒЫ ДЕНІ САУ ТҰРҒЫНДАРЫНЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ ДИНАМИКАСЫ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 26(3), 40-53. https://doi.org/10.34689/ych1x265

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.