SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

ДЕМЕНЦИЯСЫ БАР АДАМДАРҒА КҮТІМ ЖАСАУДЫҢ ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ТӘЖІРИБЕСІ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/myr3ev33

Кілт сөздер:

деменция, МСАК, көмек, денсаулық сақтау саясаты

Аңдатпа

Кіріспе. Дүние жүзінде деменцияның таралуының артуы оны денсаулық сақтаудың басымдығына айналдырады. Бұл бүкіл әлемдегі егде жастағы адамдар санының өсуіне байланысты. Қазақстанда деменция бойынша зерттеулер жеткіліксіз. Зерттеудің мақсаты: Алматы қаласында деменциясы бар адамдарға алғашқы медициналық-санитарлық көмек (МСАК) мекемелерінде медициналық көмек көрсетудің ағымдағы тәжірибесін зерделеу. Материалдар мен әдістері. Бірінші кезеңде Алматыда тіркелген деменция жағдайларының саны талданды. Деректер денсаулық сақтауды дамытудың Ұлттық ғылыми орталығының Алматы филиалынан алынды. Екінші кезеңде нысаналы топқа көмек көрсету мәселелері бойынша алғашқы медициналық-санитарлық көмек мамандарымен сұхбат жүргізілді. Сауалнамаға МСАК-тың 12 маманы қатысты. Нәтижесі. 2019 жылдан 2023 жылға дейін тамырлы деменция, сондай-ақ ерте немесе кеш Альцгеймер деменциясы жағдайларының саны артып келеді, ал басқа рубрикаларда жіктелген басқа аурулардағы деменция жағдайларының саны азайды. Деменциясы бар адамдарға медициналық көмек көрсетудің негізгі кедергісі-алғашқы медициналық-санитарлық көмек мамандарының біліктілігінің жеткіліксіздігі, сондай-ақ ересектер арасында деменция скринингінің болмауы. Деменцияны анықтауға арналған когнитивті сынақтар жоқ, бірақ олар деменцияны бағалауда тиімді. Қорытынды. Алматыда, деменциямен сырқаттанушылықтың өсуі байқалады, бұл МСАК мамандарының оның ерте скринингі мәселелері бойынша қосымша білім алуды талап етеді.. Сондай-ақ, болашақта МСАК деңгейінде деменциямен ауыратын адамдарға көмек көрсету моделін қайта қарау және халықтың хабардарлығын арттыру үшін қосымша зерттеулер қажет.

Автор өмірбаяндары

  • Салтанат Былташ

    Lecturer at the Department of Postgraduate Education, Kazakhstan’s Medical University «KSPH», Almaty, Republic of Kazakhstan, 050000, Republic of Kazakhstan, Almaty city, Utepova 19A, salta23.92@mail.ru, https://orcid.org/0009-0001-1367-7788,+7 776 878 53 40, 

  • Маржан Бримжанова

    PhD, Associate Professor, Department of Health Economics and Medicine Insurance, Kazakhstan’s Medical University «KSPH», Almaty, Republic of Kazakhstan, marzhan1980@mail.ru, https://orcid.org/0000-0003-3517- 4687, +77014629091

  • Назгуль Ахтаева

    Associate professor, Biostatistics and Basics of the scientific research department, Asfendiyarov Kazakh National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan, e-mail: akhtaeva_nazgul@mail.ru, https://orcid.org/0000- 0002-0835-9814; +77772470074

  • Нургуль Алекенова

    PhD, Departament evidencebased medicine, Marat Ospanov West Kazakhstan Medical University, Aktobe, Republic of Kazakhstan, knurgul7@mail.ru; https://orcid.org/0000-0001-5751-1678, +77759230893,

  • Ляззат Кошербаева

    Head of the Department of Health Policy and Management of Asfendiyarov Kazakh National Medical University, Almaty, Republic of Kazakhstan, e-mail: kosherbaeva.l@kaznmu.kz, https://orcid.org/0000-0001-8376- 4345, +770512046524

  • Элеонора Нурбаулина

    PhD, Department of the General Medical practice of Marat Ospanov West Kazakhstan Medical University, Aktobe, Republic of Kazakhstan, Eleonora_71@bk.ru, https://orcid.org/0000-0003-0124-2848, +77019898410;

Әдебиеттер тізімі

Byltash S., Brimzhanova M., Faizullina K., Akhtayeva N., Alekenova N., Kosherbayeva L., Nurbaulina E. Current practice in caring for people with dementia // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2024. Vol.26 (5), pp. 115-120. doi 10.34689/SH.2024.26.5.015

Былташ С., Бримжанова М., Файзуллина К., Ахтаева Н., Алекенова Н., Кошербаева Л., Нурбаулина Э. Существующая практика ухода за людьми с деменцией // Наука и Здравоохранение. 2024. Т.26 (5). С. 115-120. doi 10.34689/SH.2024.26.5.015

Былташ С., Бримжанова М., Файзуллина К., Ахтаева Н., Алекенова Н., Кошербаева Л., Нурбаулина Э. Деменциясы бар адамдарға күтім жасаудың қолданыстағы тәжірибесі // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2024. Т.26 (5). Б. 115-120. doi 10.34689/SH.2024.26.5.015

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-07

Журналдың саны

Нөмір 26 № 5 (2024): Шығарылым 5

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

ДЕМЕНЦИЯСЫ БАР АДАМДАРҒА КҮТІМ ЖАСАУДЫҢ ҚОЛДАНЫСТАҒЫ ТӘЖІРИБЕСІ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 26(5), 115-120. https://doi.org/10.34689/myr3ev33

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 174

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.