ОСТЕОПОРОЗДЫҢ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСЫ, ҚАУІП ФАКТОРЛАРЫ ЖӘНЕ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ ӘДІСТЕРІ. ӘДЕБИЕТТІК ШОЛУ.

Аңдатпа

Өзектілігі: Остеопороз проблемасы халықтың орташа өмір сүру ұзақтығының артуына байланысты артып келеді. Остеопороз және тірек-қимыл аппаратының басқа дегенеративті ауруларының жиілігі өсе береді деп күтілуде. Остеопороздың жоғары таралуы, әсіресе оның тікелей асқынулары - сынықтар болған кезде, осы пациенттерді енгізу кезінде жоғары медициналық және медициналық емес экономикалық шығындарға әкеледі, бұл осы проблеманың әлем елдерінің денсаулығы үшін маңыздылығын анықтайды. Мақсаты: Остеопороздың эпидемиологиясы, қауіп факторлары және диагностикасы бойынша заманауи және өзекті зерттеулерге шолу жасау. Іздеу стратегиясы: Бұл шолу мақаласында остеопороздың эпидемиологиясына, оның даму қаупінің факторларына, сондай-ақ осы ауруды анықтау үшін қолданылатын диагностикалық әдістерге арналған әдебиеттерге талдау жасалды. Соңғы 13 жыл ішінде PubMed, Google Scholar, Cochrane Library, Scopus және Web of Science сияқты ғылыми мәліметтер базасы мен арнайы іздеу жүйелерін қолдана отырып, жалпыға қол жетімді басылымдарды іздеу жүргізілді. Ағылшын және орыс тілдеріндегі түпнұсқа мақалалар, жүйелі шолулар және метаталдаулар қосу критерийлері болды. Нәтижесінде сыни бағалау үшін 67 әдебиет көзі таңдалды. Нәтижелер мен қорытындылар: Қолда бар әдеби деректерді талдау географиялық орналасуына байланысты остеопороздың таралуы бойынша әр түрлі көрсетті: Иран - 49%, Италия – 18.7%, Қытай – 13%, АҚШ-11%. Остеопороз қауіп факторлары өзгермелі болуы мүмкін, мұнда араласу аурудың ағымын өзгерте алады және өзгертілмейтін, оларды өзгерту немесе жою мүмкін емес. Д витаминінің төмендеуі, репродуктивті функцияның бұзылуы, сондай-ақ эндокриндік патология, асқазан-ішек жолдарының аурулары және остеопорозбен байланысты басқа жағдайлар остеопороз үшін ең көп таралған қауіп факторлары болды. Тәуекел факторларының арасында радиацияның остеопороздың дамуы мен прогрессиясына әсері туралы деректер аз, дегенмен әлемнің жекелеген өңірлері үшін бұл фактор ядролық сынақ полигондарының қызметіне, радиацияның қоршаған ортаға ағып кетуімен техногендік апаттардың салдарына байланысты маңызды болып табылады. Остеопорозды диагностикалауда Қос энергиялы рентгендік абсорбциометрия әдісі Алтын стандарт болып қала береді (DXA-ағылш. Dual-energy X-ray absorptiometry), ол остеопороз терапиясының тиімділігін анықтау үшін де қолайлы.