SEMEY MEDICAL UNIVERSITY

(Nauka i Zdravookhranenie)

Рецензияланатын медициналық ғылыми-практикалық журнал

Ғылым және денсаулық сақтау

Кеңейтілген іздеу

БЕЙСПЕЦИФИКАЛЫҚ ОЙЫҚ ЖАРАЛЫ КОЛИТ КЕЗІНДЕГІ ЭНДОТЕЛИЙ ДИСФУНКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ЕМДЕУДІҢ ТҮЗЕТУ МҮМКІНДІКТЕРІ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.34689/c1se9s41

Кілт сөздер:

спецификалық емес ойық жаралы колит, эндотелидің дисфункциясы, қан тамырларының кеңеюі, қан тамырларының тарылуы

Аңдатпа

Кіріспе. Ойық жаралы колиттің таралуы мен ауырлығы оны қазіргі уақыттағы өзекті мәселе болып тұр. Қазіргі 
мәліметтерге сүйенсек, бұл аурудың патогенезі күрделі, ол ағзаның көптеген функционалдық жүйелерінің 
реакцияларын қамтиды. Олардың бірі – тамыр эндотелийі, оның жай-күйі мен БЖК (бейспецификалық ойық 
жаралы колит) ағымы арасындағы байланыс, сондай-ақ емдеу үдерісіндегі рөлі әлі де толық зерттелмеген. 
Зерттеудің мақсаты: Бейспецификалық ойық жаралы колиттің клиникалық ағымымен тамыр эндотелийінің 
қызметінің ерекшеліктерін анықтау. 
Материалдар мен әдістер: Бейспецификалық ойық жаралы колитпен ауыратын 68 - пациент зерттелді, олар 
аурудың белсенділік деңгейі мен қолданылған емдеу әдістеріне қарай топтарға бөлінді. Сондай-ақ, клиникалық 
тұрғыдан сау 80 - адам бақылау тобына енгізілді. Эндотелий жағдайының бірнеше параметрі зерттелді: қан 
айналымының құрамындағы эндотелиоциттер (АЭ) саны, азот тотығы (NO) метаболиттері мен эндотелин-1 деңгейі, 
эндотелийге тәуелді вазодилятация деңгейі. сонымен қатар, 1 жылға созылған проспективті бақылау барысында 
рецидивтердің жиілігі мен даму мерзімдері анықталды. 
Нәтижелер: Негізгі және бақылау топтарындағы эндотелидің қызметінің көрсеткіштері арасында айтарлықтай 
айырмашылық байқалды (эндотелин-1 белсенділігінің 119,5%-ға артуы, p<0,01; айналымдағы эндотелиоциттердің 
88,4%-ға көбеюі, p<0,001). Ауру белсенділігі бойынша бөлінген науқас топтарының ішінде АЭ деңгейінде елеулі 
айырмашылықтар анықталды, бірақ эндотелинің қызметіне байланысты басқа параметрлер бойынша айтарлықтай 
ерекшеліктер байқалмады. Минималды белсенділік деңгейінде бақылау тобымен айырмашылықтар іс жүзінде 
анықталмады. Емдеу барысында клиникалық топтар арасында тек АЭ деңгейі бойынша айырмашылықтар болды – 
18,8%-ға төмендеу (p=0,043). Орташа белсенділік деңгейі бар науқастарда эндотелиге әсер ету ремиссия жиілігінің 
жоғарылауына және оның тезірек дамуына ықпал етті. 1-топтың пайдасына айырмашылықтар ремиссия жиілігі 
бойынша 50,8% (t=0,032, p<0,05), ал ремиссия басталу уақыты бойынша 46,3% (p=0,013) болды. 
Қорытындылар: 
1. Бейспецификалық жаралы колит ағымы эндотелидің дисфункциясымен қатар жүреді, бұл вазодилятация мен 
вазоконстрикция арасындағы теңгерімнің бұзылуы, вазодилятация деңгейінің төмендеуі және қан тамырлары 
эндотелий қабатының зақымдануымен сипатталады. 
2. Ауру белсенділігі мен эндотелидің функциясының бұзылу деңгейі арасында байланыс бар, яғни ауру 
неғұрлым ауыр болса, эндотелижің дисфункциясы соғұрлым жоғары болады. Бұл эндотелий дисфункциясының 
бейспецификалық жарыл колиттің патогенезіндегі рөлін көрсетеді. 
3. Медикаментозды емдеу эндотелий дисфункциясының деңгейін төмендетуге мүмкіндік береді және оның әсері 
ұзақ уақыт сақталады.

Автор өмірбаяндары

  • Гулбаршын Калимолдина

    ассистент кафедра внутренних болезней и ревматологии, НАО 
    «Медицинский университет Семей», г. Семей, Республика Казахстан. Республика Казахстан, 071400, г. Семей., ул. 
    Абая, 103. e-mail: gubakk@mail.ru; Телефон: +7 775 402 95 87; http://orcid.org/0000-0002-2750-0617 

  • Жанна Муздубаева

    кандидат медицинских наук, доцент кафедры внутренних болезней и 
    ревматологии, НАО «Медицинский университет Семей», г. Семей, Республика Казахстан. Республика Казахстан, 
    071400, г. Семей., ул. Абая, 103. e-mail: muzduba@mail.ru; Телефон: +7 701  402 95 87; http://orcid.org/0000-0002-9058
    1878

  • Айнур Ботабаева

    кандидат медицинских наук, доцент кафедры внутренних болезней и 
    ревматологии, НАО «Медицинский университет Семей», г. Семей, Республика Казахстан. Республика Казахстан, 
    071400, г. Семей., ул. Абая, 103. e-mail: gubakk@mail.ru; Телефон: +7 701 100 20 98; http://orcid.org/0009-0008-9228
    7788

  • Айнаш Оразалина

    кандидат биологических наук, доцент, заведующая кафедрой молекулярной биологии и медицинской генетики имени академика НАН РК Т.К. Раисова, Медицинский университет г. Семей, Республика Казахстан, г. Семей, ул. Абая, 103; https://orcid.org/0000-0003-4594-0138; e-mail: ainash.orazalina@smu.edu.kz; +7-777-235-47-72;

  • Алида Каскабаева

    кандидат медицинских наук, ассоциированный профессор, заведующая кафедрой 
    внутренних болезней и ревматологии, НАО «Медицинский университет Семей», г. Семей, Республика Казахстан. 
    Республика Казахстан, 071400, г. Семей., ул. Абая, 103. e-mail: alida.71@mail.ru; Телефон: +7 777 267 55 21; 
    https://orcid.org/0000-0002-5184-214X

  • Зауреш Жумадилова

    доктор медицинских наук, профессор кафедры внутренних болезней и ревматологии, НАО 
    «Медицинский университет Семей», г. Семей, Республика Казахстан. Республика Казахстан, 071400, г. Семей., ул. 
    Абая, 103. e-mail: muzduba@mail.ru; Телефон: +7 777 153 99 10; https://orcid.org/0000-0001-6211-6154

Әдебиеттер тізімі

Калимолдина Г.К., Муздубаева Ж.Е., Ботабаева А.С., Оразалина А.С., Каскабаева А.Ш., Жумадилова З.К. Эндотелиальная дисфункция при неспецифическом язвенном колите и возможности её коррекции при лечении // Наука и Здравоохранение. 2025. Vol.27 (1), С. 56-65. doi 10.34689/SH.2025.27.1.007

Kalimoldina G.K., Muzdubaeva Zh.E., Botabaeva A.S., Orazalina A.S., Kaskabayeva A.Sh., Zhumadilova Z.K. Endothelial dysfunction in ulcerative colitis and possibilities for Its correction during treatment // Nauka i Zdravookhranenie [Science & Healthcare]. 2025. Vol.27 (1), pp. 56-65. doi 10.34689/SH.2025.27.1.007

Калимолдина Г.К., Муздубаева Ж.Е., Ботабаева А.С., Оразалина А.С., Каскабаева А.Ш., Жумадилова З.К. Неспецификалық ойық жаралы колит кезіндегі эндотелий дисфункциясы және оны емдеу кезінде түзету мүмкіндіктері // Ғылым және Денсаулық сақтау. 2025. Vol.27 (1), Б. 56-65. doi 10.34689/SH.2025.27.1.007

Жүктеулер

Жарияланды

2025-11-05

Журналдың саны

Нөмір 27 № 1 (2025): Шығарылым 1

Бөлім

Статьи

Категориялар

Лицензия

Авторлық құқық (c) 2025 Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение»

Creative Commons лицензиясы

Бұл жұмыс Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Дүние жүзінде.

Дәйексөзді қалай келтіруге болады

БЕЙСПЕЦИФИКАЛЫҚ ОЙЫҚ ЖАРАЛЫ КОЛИТ КЕЗІНДЕГІ ЭНДОТЕЛИЙ ДИСФУНКЦИЯСЫ ЖӘНЕ ОНЫ ЕМДЕУДІҢ ТҮЗЕТУ МҮМКІНДІКТЕРІ. (2025). Рецензируемый медицинский научно-практический журнал «Наука и здравоохранение», 27(1), 56-65. https://doi.org/10.34689/c1se9s41

Осы автордың (немесе авторлардың) ең көп оқылатын мақалалары

1 2 3 > >> 

Ұқсас мақалалар

1-10 тен 157

Бұл мақала үшін Кеңейтілген нұсқалар бойынша ұқсас мақалаларды іздеу.